‘Zonder Banja zouden we allemaal verloren zijn’ is een bekende Russische gezegde wat aangeeft hoe belangrijk de sauna is voor de Russen. De meeste mensen hebben geen bad en zijn daarom aangewezen op de Banja, wat badhuis in het Russische betekent. De Banja bezorgt de Rus ontspanning en hij onderhoudt zo zijn sociale contacten. Daarnaast schijnt het erg gezond voor je te zijn. Door het zweten worden giftige afvalstoffen afgevoerd en wat een positieve werking heeft op de organen en huid.
Een banja wordt traditioneel verhit met een houtoven waar meestal berkenhout wordt gebruikt. Om een hoge luchtvochtigheid te bereiken wordt er regelmatig water over de hete stenen van de oven gegooid. Vaak wordt er aan het water aromatherapie geurtjes toegevoegd. De geur zorgt voor extra ontspanning. De temperatuur is behoorlijk heet van ongeveer 80 tot 100 graden. Om het hoofd te beschermen tegen de hitte kun je een tsjapka op je hoofd zetten. Het vilten hoofddeksel houdt het hoofd koel en voorkomt flauwvallen.
De banja staat vaak uit drie verschillende ruimten: een zweet- of stoomruimte, een wasruimte en een relax- of ingangsruimte. Voor dat je de zweetruimte ingaat is het wel zo fris om je eerst te wassen in de wasruimte. Na je eerste stoombeurt is het de bedoeling dat je je afkoelt in extra koud water. Veel Russen rennen ’s winters naakt naar buiten om door de sneeuw te rollen of in een wak te springen. Daarna keer je terug de zweetruimte in om verder te zweten. Bij de tweede of derde ronde wordt er gebruik gemaakt van een venik. Met een bundel twijgen met bladeren wordt er op de rug geslagen om de bloedcirculatie te stimuleren.
In de relaxruimte ook wel de predbannik genoemd, kun je even bijkomen onder het genot van een glaasje vodka en een hapje een spelletje doen. Eenmaal bijgekomen kun je weer terug om verder te zweten in de zweetruimte.
Uiteraard zijn er verschillende soorten banja’s . Eén daarvan is de klimbanja. Het ideale van de mobiele banja is dat je hem overal mee kunt nemen. Geschikt voor een echte doe-het-zelver. Daarom is de banja is erg populair onder Russische militairen, bergbeklimmers en andere mensen die gedurende langere perioden reizen in onherbergzame gebieden. Het is een soort tent met een geimproviseerde kachel en wordt vaak bij een rivier gezet. De stenen uit de rivier wordt gebuikt om een kachel te maken. De stenen worden verhit door een houtvuur. Het water uit de rivier wordt op de hete stenen gegooid wat zorgt voor extra veel stoom. Op de vloer wordt er een tapijt van berkentakken gelegd zodat iedereen ‘comfortabel’ kunt zitten. Wanneer de banja al een paar uur gestoomd heeft is het klaar voor gebruik. Na een tijdje zweten kun je lekker afkoelen in de rivier.
MatroesjKAAS 